W dniu 18 listopada w krajach Unii Europejskich obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach (EAAD, ang. European Antibiotic Awareness Day), który został ustanowiony w 2008 roku przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób.

W dniach 18 – 24 listopada 2023 roku obchodzimy również Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach (WAAW, ang. World Antibiotic Awareness Week), który został ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w 2015 r.

Głównym celem EDWA jest zwrócenie uwagi i poprzez prowadzone działania podniesienie świadomości społeczeństwa, polityków oraz specjalistów medycznych na temat zjawiska narastania i rozprzestrzeniania się oporności na antybiotyki wśród drobnoustrojów wywołujących zakażenia u człowieka.

Dlaczego oporność drobnoustrojów na antybiotyki wzrasta?

• Nadmierne i/lub niewłaściwe stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi, zwierząt i roślin.

Nadmierne i/lub niewłaściwe stosowanie antybiotyków w medycynie, weterynarii a także w wielu krajach w hodowli zwierząt to główne czynniki odpowiadające za wzrost antybiotykooporności. Przyczynia się do tego nieracjonalne przepisywanie antybiotyków jak też nieprzestrzeganie zaleceń przez pacjentów w tym przyjmowanie antybiotyków w niewłaściwych odstępach czasu, zbyt krótko i niezgodnie z zaleceniami lekarza. Często antybiotyki są nieprawidłowo przepisywane na leczenie zakażeń wirusowych. Antybiotyki są również często nadużywane w tuczu zwierząt.

• Brak dostępu do czystej wody, urządzeń sanitarnych i higieny zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.

Brak dostępu do czystej wody, urządzeń sanitarnych i środków do dezynfekcji oraz brak kontroli zakażeń sprzyja rozprzestrzenianiu się zakażeń lekoopornych.

• COVID-19

Nadużywanie antybiotyków podczas pandemii COVID-19 może prowadzić do przyspieszenia pojawiania się i rozprzestrzeniania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. COVID-19 jest wywoływany przez wirusa SARS-CoV-2, a nie przez bakterie, antybiotyki mogą być stosowane w przypadku podejrzenia lub wystąpienia zakażenia bakteryjnego.

„Globalny plan działania dotyczący oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe” zatwierdzony w 2015 r. na Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, zakłada 5 celów strategicznych:

1. Zwiększanie świadomości i zrozumienia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.
2. Wzmocnienie nadzoru i badań.
3. Zmniejszenie częstości infekcji.
4. Optymalizację stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych.
5. Zapewnienie zrównoważonych inwestycji w zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Co każdy z nas może zrobić?

• stosuj antybiotyki tylko wtedy, gdy zostały przepisane przez lekarza,
• nie żądaj antybiotyków, jeśli lekarz twierdzi, że ich nie potrzebujesz,
• stosując antybiotyki, postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza – sam nie skracaj terapii,
• nie udostępniaj ani nie używaj antybiotyków pozostałych po poprzedniej terapii,
• zapobiegaj infekcjom poprzez regularne mycie rąk, higieniczne przygotowywanie posiłków, unikanie bliskiego kontaktu z chorymi, aktualizację szczepień i uprawianie bezpiecznego seksu,
• przygotowuj żywność w sposób higieniczny (utrzymuj czystość, oddzielaj surową i ugotowaną żywność, dokładnie gotuj, utrzymuj żywność w bezpiecznej temperaturze, używaj bezpiecznej wody i surowców) oraz wybieraj żywność, która została wyprodukowana bez użycia antybiotyków w hodowli zwierząt.